Evaporatif Misting Sulu
Serinletme Sistemleri
Önce 'Neden Serinletme?'yi açıklamalıyız. Buna, sizin de ilginç bulacağınız bir hususu dikkatinize sunarak başlayalım.
Bu kadar yoğun bir şekilde konuştuğumuz ve yaşadığımız küresel ısınma, gelişmiş Avrupa ülkelerinde dahi sayıları
binlerle ifade edilen toplu ölümlere yol açarken, aşırı sıcaklara karşı yasal olarak sınırları belirlenmiş, uygulamada ve
denetimde olan herhangi bir yasal değer yoktur. Kışın, her türlü ortam için, yasalar ile sıkı denetim altında tutulan sınır
değerler belirlenmişken; toplu ölümlerin yaşanabildiği yaz mevsiminde bu sınır değerlerin henüz belirlenmemiş olması
hiç anlaşılır değildir.
Bu konuda sizlerle, çalışma ortamlarında sıcaklığa bağlı olarak ortaya çıkan iş gücü kaybını gösteren Nasa'ya ait bir
çalışmayı ve sıcaklık / rutubet oranlarına bağlı olarak karşı karşıya kalınan risk düzeylerini gösteren tabloyu
paylaşıyoruz. Bunlar incelendiğinde, konunun gerek sağlık, gerekse üretim kaybı açısından ne kadar önemli olduğu
kolayca anlaşılmaktadır.
NEDEN MİSTİNG, NEDEN SULU SERİNLETME?
**Bu tablo, ”US Department Of Commerce / National Oceanic and Atmospheric Administration - NOAA’s National Weather Service”den alınmıştır.
Şimdi 'Neden Evaporatif / Neden Sulu Serinletme?' konumuza dönebiliriz.
Çünkü esin kaynağı doğadır, bu nedenle doğal ve sağlıklıdır. Üstelik bildik sistemlerle serinletilemeyen dış mekan ve endüstriyel ortamlarda tek çözüm olmakla birlikte çok da ekonomiktir. Bu sistemin bölgesel ve kişisel kullanımı da mümkündür.
Evaporatif serinletme sisteminin iki farklı uygulama tekniği vardır.
Birincisi pasif sistem olarak da adlandırılabilen Kağıt Pad+Fan sistemi:
Bu sistem, yukarıdaki temsili gösterimlerde de açıkça verildiği gibi; ıslak pad üzerinden geçirilen ortam havasının ısısı ile pad üzerindeki su buharlaştırılırken hava sıcaklığı da düşürülmektedir. Sistemde sadece giriş havası değil, aynı zamanda ortam havasındaki toz ve partiküller de ıslak padler yoluyla tutularak temizlenir. Sistemin çatı ya da yan duvar, pencere gibi sabit bir sistem olarak uygulanabilme olanağı olduğu gibi, yüksek debilerde mobil sistemler olarak da uygulanması mümkündür.
İkinci sistem ise aktif sistem olarak adlandırılan 'Misting Sistemi'dir.
Resimleri büyütmek için tıklayınız...
Yukarıdaki temsili resimlerde de görüldüğü gibi, serinletme amaçlı misting sistemde; su, yüksek basınçlı pompa (60 / 70 bar) tarafından 0.15 / 0.20 / 0.30 mm çaplara sahip nozullardan ortama püskürtülür. 5 ile 10 mikron arası minimize edilmiş tane büyüklükleri ile salınan su zerrecikleri, ortamın sıcaklığını alarak su fazından, ani evaporasyon sonucu buharlaşarak ortamı soğuturlar. Bu uygulamada kolay ve hızlı buharlaşma sonucu herhangi bir ıslaklık söz konusu değildir. Düşük basınçlı sistemlerde ise 100 mikron ve daha da büyük boyutlara ulaşan su tanecikleri, artan ağırlıkları sonucu buharlaşma imkanı bulamadan yere doğru çökelerek yüzeylerde ıslaklıklara yol açabilir.
Bildiğiniz gibi; sulu serinletme sistemlerinde havanın soğutulabilme kapasitesi, söz konusu havanın kuru termometre sıcaklığı ile yaş termometre sıcaklığı arasındaki farkın, evaporatif sistem verimi ile çarpıldığında elde edilen değerle belirlenmektedir. Örneğin kuru termometre sıcaklığı 35℃, yaş termometre sıcaklığı da 24℃ olan bir ortamda 11℃'lik fark sıcaklığı genelde kabul edilen % 80 sistem verimi ile çarpılarak 8.8℃ olarak bulunur. Yani 35℃'lik ortam sıcaklığını evaporasyon sonucu 26.2℃'ye kadar düşürebilmek mümkündür.
Ortamın sıcaklığı sabit tutularak, değişik rutubet oranlarında elde edilebilen sıcaklık düşümleri, yandaki tabloda verilmektedir.
Evaporatif serinletme sistemleri, her türlü coğrafi bölgede başarı ile uygulanabilir...
Bu tablo bize net olarak şunu göstermektedir: Ülkemiz örneğinde İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu gibi kuru karasal iklime sahip bölgeler gibi coğrafyalarda, sulu serinletme sistemleri yüksek evaporasyon verimi ile başarılı; ancak İstanbul, Antalya gibi yüksek rutubet oranına sahip sahil kentlerde düşük evaporasyon verimi ile başarı oranı oldukça düşük kalmaktadır. Bu genel değerlendirme hem bir gerçeği hem de hatalı bir yargının oluşmasına yol açacak bir eksikliği içermektedir. Bu eksikliği anlamak için konunun biraz daha teknik ayrıntısına değinmek gerekir.
Bu eksiklik; ister karasal, isterse sahil, tüm bölgelerde gün boyunca sabit bir rutubet oranının olduğu varsayımıdır. Ancak oldukça farklı iklim ve rutubet koşullarını temsil eden bazı illerimize ait günlük / saatlik sıcaklık - rutubet verilerinin de net bir şekilde ortaya konduğu aşağıda verilen diyagramlarda da gösterildiği gibi durum böyle değildir. Hatta çok da güzel bir çakışma sonucu serinletmenin en çok ihtiyaç duyulduğu öğle saatleri her bölge için rutubetin de en düşük olduğu zamandır.
Şehir Bazlı Sıcaklık - Rutubet Günlük / Saatlik Veri Diyagramları
Resimleri büyütmek için tıklayınız...
Gerek ülkemizde, gerekse dünya genelindeki uygulamalarda; sulu serinletme sistemlerinin, yazı en yoğun ve bunaltıcı olarak yaşayan yüksek rutubet oranlı sahil kentlerinde yoğunlaşmasının altındaki basit neden budur.
Yazın dayanılmaz bunaltıcı sıcaklarına karşı; doğal, sağlıklı, ekolojik ve ekonomik bir serinlik sunan evaporatif serinletme sistemlerini; ister karasal, isterse sahil, tüm yerleşim birim ve ihtiyaç noktalarında başarı ile kullanabilirsiniz.